Miras Olarak Borç Kalırsa

Şans oyunlarının peşinde ekonomik sorunlarından kurtulmaya çalışan ülkemde vatandaşın kendi arasında bir hikâye vardır. Sohbetlerde Mısır’da hiç tanımadığı halasından miras kalmasını hayal eder. Elbette bu bir espri ve çaresizlik tanımı…

Öte yandan inanış da şunu söyler: Ölüm hak, miras helal… Umarım herkes uzun yaşar ama borca batmış bir memleketin fotoğrafı miras davalarında yansıyınca işin rengini farklı okumak gerekiyor. Mirasa döneceğiz; ama önce borçlanmaya bakalım.

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in ekonomide derlediği bilgilerden oluşturduğu ilginç bir hesap Sözcü Gazetesi’nde haber oldu. Gürer, vatandaşın bankalara ve finans şirketlerine olan borçlanma istatistiklerini haftalık bazda derliyor.

Ve çok ilginç sonuçlar var. Vatandaşın haftalık borçlanma miktarı 7,5 milyar TL artış seviyesine ulaşmış vaziyette. Kaba bir hesapla borcu nüfusa böldüğünde Gürer ilginç bir bulguyu paylaşıyor. Bu hesaba göre:

Her yurttaş her hafta ortalama 90 TL borçlanıyor. Günde ortalama 13 TL’ye, saat başına da 60 kuruşluk borçlanmaya karşılık gelen bir hesap söz konusu. Bazıları abartılı bulabilir. O zaman 2002 yılında tüketicilerin tüm finans sistemine olan 6,5 milyar TL’lik borcunun, 13 Ağustos 2021 itibariyle 931 milyar TL’yi aştığını hatırlatmakta fayda var. Kapsamı biraz genişletelim. O bilgili de Ömer Fethi Gürer paylaşıyor.

“…vatandaşların, bankalara, finansman şirketlerine, varlık yönetim şirketlerine ve TOKİ’ye olan toplam borcunun ise 988,5 milyar TL…” Devamını getirmeye gerek yok. Rakam tüm haşmetiyle ortaya duruyor. 32 milyonu aşan icra dosyası da durumu bize gösteriyor.

Şimdi dönelim miras meselesine… İnsanların daha önce miras kaldığında ortaya koyduğu tavırda da değişiklik var. Reddi miras yapanların oranının yüzde 70’lere vurduğu ifade ediliyor ve nedeni kalanın borç olması…

Konuyu 2020 başında bir röportajında gündeme taşıyan Avukat Elvan Kılıç’a sordum. Verdiği bilgiler çok ilginçti. Kılıç şu bilgiyi verdi: “Mahkemelere yansıyan dosyalar esas alındığında, 2018 yılına kadar reddi miras yüzde 30 dolayında geziyor. Bunun yüzde 12’sini de ekonomik nedenlerle ortaya çıkan intihar vakaları oluşturuyor.”

Asıl bomba şimdi geliyor. Avukat Elvan Kılıç’ın verdiği bilgiye göre 2020 itibariyle yüzde 30’luk reddi miras oranı yüzde 70’lere çıkmış vaziyette. Ağırlıklı olarak da kalan varlığın, borç miktarını karşılamaması nedeniyle reddi miras yapıldığı görülüyor.

Bu korkunç bir fotoğraf… En az ekonomik nedenlerle patlayan boşanma davaları kadar ürkütücü. Daha ilginç olan ise bu oranlara pandemi yansımamış vaziyette. 2020’nin Mart ayıyla 2021 yılının Ağustos ayı içerisinde nasıl bir patlama yaşandığını bilmiyoruz.

İşin özü siz istediğiniz kadar sahte ekonomik verilerle bir cennet yaratmaya çalışın. Her sıkıştığında vatandaşa iş yerine borç ya da kredi teklif etmeye devam edin. Günün sonunda ekonomi kendisini hissettiriyor. O kadar ki koca bir ülke reddi miras noktasına geliyor.